Eynesil

Eynesil, Giresun’un Trabzon sınırındaki en son ilçesidir. Giresun ilinin 15 ilçesinden biri olan Eynesil, kuzey kıyı şeridinde ilin en doğu ucunda Trabzon’a sınır, 46 kilometrekare yüzölçüme sahip bir ilçedir. Eynesil ile Giresun arası 72 kilometredir, bu mesafe araçla yaklaşık olarak 55 dakika sürmektedir. Eynesil uzun bir süre Trabzon’a bağlı bir köy olarak kalmıştır. Cumhuriyet’in ilanı ile birlikte Görele’ye bağlı bir köy olan Eynesil, 1953 yılında yine bu ilçeye bağlı bir bucak olmuş, 1 Nisan 1960 tarihinde de ilçe olmuştur.

Adını nereden aldığı konusunda kesin bir yazılı kaynak bulunmamaktadır. Eynesil adını Türklerin bölgeye yerleşmesiyle aldığı sanılmaktadır. Eynesil isminin “iyi nesil”den değişimle Eynesil’e dönüştüğü, İnesi Bey’den kaynaklandığı yolunda rivayetler vardır.

6 merkez mahallesi, Ören isimli bir beldesi ve bu beldeye bağlı 6 mahallesi ile 11 bağlı köyü bulunan Eynesil’in 2022 yılı Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) verilerine göre ilçe toplam nüfusu 12.471’dir. İlçe toplam erkek nüfusu 5.984, toplam kadın nüfusu ise 6.487’dir. İlçenin merkez nüfusu 7.083, bu nüfusun 3.355’ü erkek, 3.728’i kadın nüfustur. Belde ve köy toplam nüfusu 5.388’dır. Belde ve köy toplam erkek nüfusu 2.629, toplam kadın nüfusu ise 2.759’dur.

Eynesil’in Mahalleleri: Altınlı Mahallesi, Belen Mahallesi, Boztepe Mahallesi, Derebaşı Mahallesi, Gümüşçay Mahallesi, Köseli Mahallesi.

Eynesil Ören Beldesi Mahalleleri: Camidüzü Mahallesi, Erzikıranı Mahallesi, Kıran Mahallesi, Sokak Mahallesi, Tamyanı Mahallesi, Yakuplu Mahallesi.

Eynesil’in Köyleri: Adaköy Köyü, Aralık Köyü, Balcılı Köyü, Çorapçılar Köyü, Dereköy Köyü, İshaklı Köyü, Kekiktepe Köyü, Kemaliye Köyü, Kemerli Köyü, Kösemen Köyü, Yarımca Köyü.

EYNESİL TARİHİ

Eynesil’in bilinen tarihi MÖ 1500 yıllarına kadar dayanmaktadır. Bu dönemde Hitit İmparatorluğu’nun egemenliğinde olan Eynesil, 300 yıl kadar bu devletin yönetiminde kaldıktan sonra MÖ 1200 yıllarında Frigya Konfederasyonu emrine girmiştir.

Yunanların yöreye gelişleri MÖ 756 yılına dayanmaktadır. Yunanlardan sonra MÖ 670 yılında yöre Miletoslularla tanışmıştır. Miletoslular Eynesil’in de içinde yer aldığı Karadeniz kıyılarında 90 civarında ticaret kolonisi kurmuştur. Eynesil’deki metruk ve büyük bir bölümü yıkılmış olan kalenin de (Görele Kalesi) ilk olarak bu dönemde inşa edildiği sanılmaktadır.

MÖ 520 yılında, Eynesil Pontos Satraplığı (İran medeniyetinde ülke topraklarının ayrıldığı idari birimlere [eyaletlere] verilen ad veya Perslerin valilik atamaları) içinde bulunmuştur. Bu dönemde Pers İmparatorluğu’nun 19. eyaleti olan Pontos Satraplığı, 200 yıl kadar sonra Kapadokya Krallığı egemenliğine girmiştir. Ancak Pontos Satraplığı’nda çıkan karışıklıklar bitmek bilmemiş, MÖ 298 yılında Pontus Krallığı kurulmuştur. Bu devlet MÖ 91 yılında Anadolu’daki en güçlü krallık haline gelmiştir. Bu durum, Romalıların Pontus ülkesine saldırmasına kadar sürmüş, Romalıların saldırıları sonucu, MÖ 63 yılında Pontus Krallığı ortadan kalkmıştır. Pontus Krallığı’nın yıkılması ile yöre Roma’ya bağlı Galatya egemenliği altına girmiştir. Eynesil ve tüm Doğu Karadeniz sahillerinin Roma İmparatorluğu egemenliği altındaki dönemi 395 yılında Roma İmparatorluğu’nun ikiye ayrılması ile sona ermiş gibi görünse de Doğu Roma İmparatorluğu’nun ilçedeki egemenliği 1204 yılına kadar devam etmiştir.

1204 yılında Eynesil, Trabzon İmparatorluğu egemenliğine girdi. Trabzon İmparatorluğu da Ekim 1461’de yöreye Osmanlıların gelişiyle son buldu.

Ekim 1461 tarihinde, Trabzon’un Osmanlı İmparatorluğu tarafından alınmasından iki ay kadar sonra Aralık 1461 tarihinde Eynesil de Osmanlı İmparatorluğu egemenliğine girmiştir.

Yöreye ilk gelen Türk boyu Çepnilerdir. Çepniler, aynı zamanda Alevilikleri ve Hacı Bektaşi Veli’nin de müritleri olması ile bilinen bir Türk boyudur. Çepnilerin Aleviliği ve yöredeki Alevilik olgusuyla ilgili olarak, Avukat Halil İbrahim Türkyılmaz tarafından yazılan Dünden Yarına Tüm Yönleriyle Eynesil isimli kitapta hayli ayrıntılı bilgi verilmektedir.

Eynesil uzun bir süre Trabzon’a bağlı bir köy olarak kalmıştır. Cumhuriyet’in ilanı ile birlikte Görele’ye bağlı bir köy olan Eynesil, 1953 yılında yine bu ilçeye bağlı bir bucak olmuş, 1 Nisan 1960 tarihinde de ilçe olmuştur.

Kimilerince Eynesil adı, “iyi nesil” kelimesinden dönüşerek bugüne kadar gelmiştir. Ancak gerçeğe daha yakın olan görüş; Türklerin “İne” yahut “Eyne” isimli bir bey öncülüğünde Eynesil’e geldikleri, bu nedenle de yerleştikleri bu yere İne Bey’in yeri anlamında “İnesi” adını verdikleridir.

Yine Yavuz Sultan devrine ait Trabzon tarih defteri, Giresun bölgesindeki halkın çoğunluğunun Türk olduğunu açık bir şekilde göstermektedir. 1515 yılında yazılan bu deftere göre, Ordu-Giresun, Giresun-Torul, Görele -Eynesil arasındaki yörede çok yoğun bir Türk nüfusu görülmekte ve Vilayet-i Çepni adı taşımaktadır.

EYNESİL’İN COĞRAFİ YAPISI

Giresun ilinin 15 ilçesinden biri olan Eynesil, kuzey kıyı şeridinde, ilin en doğu ucunda Trabzon’a sınır, 46 kilometrekare yüzölçüme sahip bir ilçedir. Önemli sayılacak dağları, ovaları ve akarsuları mevcut değildir. İklim tipik Karadeniz ikliminin bütün özelliklerini taşımaktadır. Her mevsim yağış almakta olup, yazlar serin, kışlar ılık geçmektedir. Bol yağış almasının sonucu olarak da geniş bir bitki örtüsüne sahiptir.

İlçede akarsu olarak Topallı ve Dizgine dereleri mevcuttur. Ancak göl yoktur. Arazi yapısının dağlık olması ulaşımı ve sosyal gelişmeyi önleyici bir unsur olarak öne çıkmaktadır. Öte yandan denizde liman ve balıkçı barınağı gibi yapay sığınaklar olmadığı gibi doğal sığınak da yoktur.

Halkın geçim kaynağı büyük ölçüde tarıma dayalı olup, fındık ve çay en önemli ürünlerdir. Geçim kaynağı olarak balıkçılık da önemli bir yer tutar. Toprakların dar ve nüfus yoğunluğunun fazla olması nedeniyle büyük kentlere göç olayı yaşanmaktadır. Tarım aile işletmeciliği seklindedir. Her aile fındık, çay ve az da olsa sebzecilik yapabilmektedir.

EYNESİL’DE EKONOMİ

İlçe halkının geçim kaynağı genellikle tarım ve hayvancılıktır. Bununla birlikte toprakların dar oluşu halkı başka geçim kaynakları aramaya yöneltmiştir. Bunların başında ticaret ve hizmet sektörü ve diğer sektörler, memuriyet ve işçilik gelmektedir. Genelde ilçede durgun bir ekonomik hayat yaşanmaktadır.

TARIM

Halkın başlıca tarımsal faaliyetleri fındık ve çaydır. Ayrıca daha çok kendi ihtiyaçlarında kullanılmak üzere mısır, patates, salatalık ve bunların yanı sıra bazı sebzeler yetiştirilmektedir. Arazinin küçük parçalara bölünmüş olması, tarım gelirlerinin ihtiyacı karşılamamasına neden olmaktadır. Çiftlik niteliğinde geniş araziler yoktur. Toprak her türlü ürün yetiştirmeye elverişli olmakla birlikte iklim şartları üretim üzerinde yıllara göre olumsuz etki yapmaktadır. Son yıllarda kivi üretimi oldukça verimli olup ilçe merkezlerinde satılmaya başlanmıştır.

HAYVANCILIK

İlçede hayvancılık gelir kaynağı olmasından çok halkın kendi ihtiyacını temin etme amacına yöneliktir. En çok sığır mevcut olup genelde ıslah edilmiştir. Küçükbaş hayvan sayısı toprak durumuna göre yeterli miktardadır. Toprak besicilik için yeterli ve elverişli değildir. Hayvan sayısının son yapılan tespitlere göre; 1.750 sığır, 1.050 koyun, 35 keçi, 850 kümes hayvanı olmak üzere toplam 3.685’tir. Ayrıca 990 adet fenni kovan mevcuttur.

SANAYİ

İlçede büyük sanayi kuruluşları bulunmamakla birlikte yaş çay ürününün işlenmesine yönelik faaliyet sürdüren ve 1986 yılında kurulan 130 ton/gün kapasiteli Akfa Çay Fabrikası, 60 ton/gün kapasiteli Ören Çay Fabrikası, 40 ton/gün kapasiteli Amber Çay Fabrikası, 30 ton/gün kapasiteli Dilber Çay Fabrikası ve 30 ton/gün kapasiteli Kemaloğlu Çay Fabrikası mevcuttur. Bunların dışında küçük çapta atölyeler bulunmaktadır.

TİCARET

Tarıma dayalı ürünler arasında fındık, çay ürünleri ile hayvansal ürünlerden tereyağı, yumurta ile arıcılıktan elde edilen bal gelir kaynaklan arasındadır. Fındığın bir kısmı ilçede bulunan Fiskobirlik tarafından alınırken, bir kısmı da tüccar tarafından satın alınır ve pazarlanır. Üretilen çayın tamamına yakın bir kısmı ilçede bulunan özel sektör çay fabrikaları tarafından alınarak işlenmektedir.

Tüketim malları arasında manifatura, tuhafiye, inşaat malzemeleri, dayanıklı tüketim malları, sebze ve meyve toptan ve perakende ticareti yapılır.

TURİZM

Doğa turizmi yönünden büyük bir potansiyele sahip olan ilçede güzel kumsal sahiller bulunmasına rağmen turizm çok gelişmemiş olup ekonomiye bir katkısı yoktur. Daha çok iç turizm hakimdir. Yayla turizmini geliştirmek için yayla şenlikleri düzenlenmektedir.

İlçenin önemli tarihi eserleri arasında Eynesil Kalesi en göze çarpanıdır.

YAYLACILIK

İlçede yaylacılık çok gelişmiştir. Eskiden bölge halkı hayvan otlatmak için yaylaya göç etmekte iken son yıllarda, temiz dağ havası alarak dinlenmek ve çeşitli yayla şenliklerine katılarak eğlenmek için yaylaya çıkmaktadır.

Önceden yaylalara yürüyerek gidilirken; ulaşımın sağlanmasıyla araçlarla üç-dört saatte gidilip gelinmektedir. Yöre halkının çıktığı yaylalarda Haziran, Temmuz aylarında çeşitli şenlikler düzenlenmektedir.

EYNESİL’DE ÖRF VE ÂDETLER

İlçe örf ve âdet bakımından Giresun yöresine benzerlik gösterse de daha çok Trabzon yöresini andırır. Geleneksel giysiler halk tarafından özel günlerde giyilmekte. Eski geleneklere göre yaylacılık ve yayla şenlikleri sürdürülmektedir. Giresun Türkmen Çepnilerine özgü keşan ve peştamal yöre kadınlarının geleneksel giysileri arasındadır. Hıdırellez, otçu göçü, cenaze, imece âdetleri yer yer devam etmektedir.

EYNESİL’DE EĞİTİM

Eğitim seviyesinin yüksek olduğu Eynesil’de Giresun Üniversitesi’ne bağlı Kamil Nalbant Meslek Yüksekokulu yüksek öğretim faaliyetlerini sürdürmektedir. Eynesil Kamil Nalbant Meslek Yüksekokulu’nda altı bölüm mevcuttur. Bu bölümler şunlardır: Büro Hizmetleri ve Sekreterlik Bölümü, Çocuk Bakımı ve Gençlik Hizmetleri Bölümü, Finans,Bankacılık ve Sigortacılık Bölümü, Sosyal Hizmetler ve Danışmanlık Bölümü, Yönetim ve Organizasyon Bölümü, Seyahat Turizm ve Eğlence Hizmetleri Bölümü.

Temel, ilk ve ortaöğretim hizmet veren on iki okul bulunmaktadır. Bir anaokulu, üç ilkokul bulunan ilçede beş ortaokul, üç lise bulunmaktadır. Ayrıca bir halk eğitimi merkezi ile bir öğretmen evinin bulunduğu ilçedeki okul ve kurumlar şunlardır: Eynesil Anaokulu, Mustafa Yüksel İlkokulu, Ören İlkokulu, Giresun İşitme Engelliler İlkokulu, Giresun İşitme Engelliler Ortaokulu, Ören Ortaokulu, Şehit Şahin Abanoz Ortaokulu, Eynesil İmam Hatip Ortaokulu, Hacı Mustafa Eren Hafız İmam Hatip Ortaokulu, Eynesil Anadolu Lisesi, Eynesil Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi, Eynesil Borsa İstanbul Anadolu İmam Hatip Lisesi, Eynesil Halk Eğitimi Merkezi, Eynesil Sabancı Öğretmen Evi ve Akşam Sanat Okulu.

EYNESİL KALESİ

Eynesil ilçesinin doğusunda kayalık bir yarımada üzerinde yer almaktadır. Kalenin kim tarafından ne zaman yapıldığı tam olarak bilinmemekle beraber Roma döneminde yapıldığı tahmin edilmektedir. Deniz kenarında yer alan kıyı kalesidir. 2001 yılında restore edilen kale günümüzde ziyarete açıktır. Denizin mavisi ile buluşan Eynesil Kalesi görülmesi gereken tarihî yapılardandır.

ÖREN BELDESİ

Ören, Giresun’un Eynesil ilçesine bağlı bir beldedir. 1960’lı yıllarda belde olarak kurulmuştur. Belde altı mahalleden oluşmaktadır: Camidüzü Mahallesi, Erzikıranı Mahallesi, Kıran Mahallesi, Sokak Mahallesi, Tamyanı Mahallesi, Yakuplu Mahallesi. Eynesil’e 4 kilometre, Trabzon’a 50 kilometre, Giresun’a 76 kilometre uzaklıktadır. Beldede mesire yerleri çoktur. Dizgine Deresi beldeden akmaktadır. Beldede 4 adet cami, bir adet sağlık ocağı, bir adet ilköğretim okulu vardır. Temel geçim kaynakları çay, fındık ve hayvancılıktır.